Marvel Comics Yazıları

Türkçe X-Men Çizgi Romanları Okuma Önerileri – 1

Ortadoğu ve Balkanların en yavaş ilerleyen yazı dizisi olan Türkçe Çizgi Roman Okuma Önerileri’nde bu kez X-Men çizgi romanlarını ele alıyoruz. Fakat bu yazı önceki yazılarımıza göre biraz daha farklı. Çizgi romanlardan bahsetmeden önce biraz buna değinmem lazım.

Türkçe X-Men çizgi romanları, daha önce yazısını hazırladığımız Daredevil, Captain America ve Star Wars çizgi romanlarına göre sayı olarak çok daha fazla. Eğer tüm Türkçe X-Men çizgi romanlarını tek yazıda toplarsak bu yazı çok uzun ve karmaşık bir yazı olacaktı.

Bu sebeple yazıyı ikiye ayırmaya karar verdik. Şu an okuduğunuz ilk kısımda da ‘‘kendi arasında bir sırası olan ve bu sıraya göre okunması gereken’’ Türkçe X-Men çizgi romanlarını derledik. İkinci kısımda da ‘‘kendi arasında çok net bir sıra ve bağlantı olmayan’’ çizgi romanlara değineceğiz.

Yazıyla alakalı olarak bir diğer söylemek istediğim şey de şu. Daha önceki yazılarımı da okuduysanız eğer, ben bu önerileri hazırlarken her çizgi roman hakkında bilgiler verip kendimce de kısa bir yorum yapıyorum. Elbette bu yazıda da bu olacak fakat;

Dedim ya Türkçe X-Men çizgi roman sayısı önceki listelerimize göre çok daha fazla. Bu sebeple bu yazıda yer alan çizgi romanlar arasında benim tam hakim olmadığım, başlayıp bitiremediğim hikaye sayısı da önceki yazılarıma göre daha fazla. Bu çizgi romanlar hakkında daha ayrıntılı bilgiler ve daha doğru yorumlar okumak istiyorsanız, AltEvren’de Berk’in hazırladığı pek çok güzel yazı var.

Bu yazılar arasında bu listede yer alan çizgi romanlardan bazılarının ayrı ayrı incelemesi olduğu gibi, Marvel Tarihi Özel Dosyası kapsamında X-Men Tarihi’nin ele alındığı bir yazı da var. Bence site içerisinde bir gezinti yapıp, o yazıları da okumanız sizin için sağlıklı olabilir.

Yazı hakkında gerekli ön bilgileri verdik, artık çizgi romanlar hakkında konuşabiliriz.

Türkçe Okuma Listesi

AltEvren’de çizgi romanları ağırlıklı olarak yayımlandıkları dilde veya İngilizce çevirileri üzerinden ele alıyoruz. Bununla birlikte, elimizden geldiğince Türkçe çizgi roman okumayı tercih edenlere faydalı olacak bilgiler de paylaşmaya çalışıyoruz.

Bu listede gördüğünüz okuma listesi, Türkçe olarak yayımlanmış X-Men çizgi romanlarını merkeze koyuyor.

Astonishing X-Men

Yazar:  Joss Whedon
Çizer: John Cassaday
Cilt Sayısı: 6
İçerdiği Sayılar: Astonishing X-Men (2004) # 1-24

Türkçe olarak X-Men okuyup takip etmeye başlamak isteyenler için ilk önerimiz; AvengersAvengers: Age of Ultron ve sonradan Justice League filmlerinin yönetmeni olarak da karşımıza çıkan Joss Whedon’un yazıp, John Cassaday’ın çizdiği Astonishing X-Men serisi.

Normalde X-Men çizgi romanlarına tam anlamıyla hakim olmak biraz zordur. Çünkü X-Men çizgi romanları çokça seriyle yoğun bir şekilde ilerler ve tüm bu olayları, hikayeleri takip edebilmek her zaman kolay olmaz. Astonishing X-Men’in güzel yanlarından birisi, seriyi okumak için çok fazla bir bilgi birikimine sahip olmanızı gerektirmemesi. Az çok X-Men tarihi hakkında bir şeyler biliyorsanız da bu seriyi okuyabilirsiniz.

Bunun yanında seri hakkında söyleyebileceğimiz bir güzel şey de gerçekten beğenilen ve güzel bir iş olması. İlk başta 12 sayı olarak planlanan seri, okuyucular tarafından ilgiyle karşılanınca Joss Whedon bu seriyi 24. sayıya kadar yazmış. Marmara Çizgi de bu 24 sayıyı 6 ciltte toplayarak Türkçe’ye kazandırmış.

House of M

Yazar: Brian Michael Bendis
Çizer: Olivier Coipel
Sayfa Sayısı: 208

House of M, sonuçlarıyla birlikte tüm Marvel evrenini, evrendeki karakterleri ve takımları derinden etkileyen bir event hikayesi. Öyle ki, House of M’in etkileri 10-15 yıl sonrasında bile Marvel çizgi romanlarında kendini hissettiriyordu. Fakat bu sonuçlar, tüm Marvel karakterleri ve takımları arasında en çok X-Men takımını ve mutant ırkını etkisi altında bıraktı.

Scarlett Witch, meşhur ‘‘No more mutants.’’ repliği sonrasında pek çok mutantın gücünü kaybetmesine yol açmış ve bundan sonra da başka mutantların doğmayacak olmasına sebep olmuştu. Bunun sonucunda da dünyadaki mutant nüfusu neredeyse yok denecek kadar azalmıştı.

Bu listede yer alan diğer çizgi romanlar da House of M sonrası süreci anlatıyor. Dolayısıyla House of M, listemizde mutlaka okumanız gereken çizgi romanların başında geliyor.

Son olarak bir de tavsiyede bulunayım. House of M, çok önemli olduğu ve Marvel’da uzunca bir dönemin başlangıcı olduğu için Türkiye’de de çok rağbet görmüş, hala da görmeye devam eden bir çizgi roman. Hal böyle olunca House of M’in baskıları çok geçmeden tükenebiliyor. Marmara Çizgi yakın bir zamanda bu çizgi romanın 4. baskısını bastı ve bence siz de almak için çok beklemeyin, elinizi çabuk tutun. Sonra kendinizi 5. baskının yolunu gözlerken bulabilirsiniz.

Mesih Üçlemesi

Mesih Üçlemesi; Mesih KomplexiMesih Savaşı ve Mesih’in Dönüşü olmak üzere her biri iki ciltten oluşan, toplamda 6 ciltlik bir üçleme. Okuma sırasında bu üçleme birbirinin peşi sıra yer almasa da, çok dağınık bir yazı olmaması için üçüne birden aynı başlık altında değinmek istedim.

House of M’den sonra yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan mutantların tüm umudu tükenmişken, bir başka mutantın varlığı saptanmıştı. Bahsedilen Mesih de tahmin edeceğiniz üzere bu yeni mutanttı. Fakat bu yeni mutantın peşine düşen yalnızca X-Men takımı değildi, başka pek çok grup da bu mutantın izini sürüyordu. Mesih’i bulan kişiyse Cable’dan başkası değildi.

Fazla detaya girmeden çok yüzeysel geçeceğim; Mesih Üçlemesi’nde de temel olarak Cable’ın Mesih bebeği güvenli bir şekilde büyütmek için girdiği mücadeleler, yaptığı yolculuklar, Mesih bebek için verilen savaşlar anlatılıyor. X-Men çizgi romanları için önemli bir üçleme.

X-Force

Yazar: Craig Kyle
Çizer: Christopher Yost, Clayton Crain
Cilt Sayısı: 4
İçerdiği Sayılar: X-Force (2008) # 1- 25

Mutant ırkının lideri konumuna yükselen Cyclops, bu süreçte sadece level atlamakla kalmamış bunun yanında çok ciddi bir karakter gelişimi ve ideoloji değişimi yaşamıştı. Her zaman Charles Xavier’ın gözde öğrencisi olarak Xavier’ın rüyasını gerçekleştirmek için mücadele eden ve bu hayali savunan Scott Summers; 2010’lu yıllarda artık ‘‘Mutant ırkının haklarını korumak için ne gerekiyorsa onu yap” felsefesine geçmiş ve hatta Xavier’dan uzaklaşıp, Magneto ile yakınlaşmıştı.

Cyclops’un karakter gelişimi de yine AltEvren’de detaylı bir şekilde incelenen bir konu, bu yüzden fazla uzatmıyorum. X-Force takımı da, düşünce yapısı bütünüyle değişen Cyclops’un kurduğu ve gerektiğinde kan dökmekten, can almaktan çekinmeyen, X-Men’in kirli ve pis işlerini yapan gizli bir gruptu. Grubun liderliğini de Wolverine üstleniyordu.

Bu seride de çoğu X-Men üyesinin varlığından haberdar bile olmadığı bu grubun maceralarını takip ediyoruz.

Avengers vs. X-Men

Yazar: Brian Michael Bendis, Jason Aaron, Ed Brubaker, Jonathan Hickman, Matt Fraction
Çizer: Frank Cho, Ed McGuinness, John Romita Jr.
Cilt Sayısı: 2
İçerdiği Sayılar: Point One #1, Avengers vs. X-Men #0-12

Marvel’ın çok sevdiği bir tema olan ‘‘kahramanların kendi arasında savaşması’’ teması burada da karşımıza çıkıyor. Phoenix Force adlı Marvel’da ölüm ve yeniden doğuşu simgeleyen kozmik varlığın, Hope Summers (Mesih daha sonra bu adı alıyor) ile birleşmek istemesine Avengers takımı karşı çıkarken, X-Men takımı bunun mutantlar için bir yeniden doğuş olabileceğine inanıyordu. Bu sebeple de iki güzide takımımız arasında bir savaş başlıyor. Ee ne demişler; ‘‘İnsanlar konuşa konuşa, hayvanlar koklaşa koklaşa…’’

Avengers vs. X-Men serisi de yine AltEvren’de son derece kapsamlı bir şekilde ele alındığı için ben çok girmiyorum. Detaylı incelemeler ve yorumlar için bu yazıları okuyabilirsiniz.

Uncanny X-Men

Yazar: Brian Michael Bendis
Çizer: Chris Bachalo, Kris Anka
Cilt Sayısı: 6
İçerdiği Sayılar: Uncanny X-Men (2013) #1-11, #14-35

Çizgi romanlarda aynı isimli seriler farklı yıllarda farklı maceralarda karşımıza çıkabiliyor. Seriler aynı ismi taşıdığı için de bu durum bazen kafa karıştırıcı olabiliyor. Bunun bir örneği de Uncanny X-Men serisi.

Bizim bu yazıda ele aldığımız Uncanny X-Men serisi, 2013 yılında yayınlanan ve Avengers vs. X-Men eventinden sonra geçen seri. 

Avengers vs. X-Men’de Cyclops, bir süreliğine Phoenix ile birleşmiş ve Dark Phoenix olarak etrafı yakıp yıkmıştı. Her ne kadar bu eventin sonunda Phoenix yok olsa ve mutant nüfusu tekrar artış göstermeye başlasa da, Cyclops için işler pek iyi gitmiyordu.

Bu yaptıklarından dolayı Emma Frost ile bir kanun kaçağı konumuna düşen Cyclops, Magneto’nun yardımıyla hapishaneden kaçıyor ve yeni X-Men takımını kuruyor. ‘‘Devrimci X-Men’’ sloganıyla öne çıkan ve benim de hakkında politik espri yapmamak için kendimi zor tuttuğum Uncanny X-Men serisinde, bu yeni takımın maceralarına ortak oluyoruz.

All-New X-Men

Yazar: Brian Michael Bendis
Çizer: Sutart Immonen, David Marquez, Mahmud Asrar
Cilt Sayısı: 6
İçerdiği Sayılar: All-New X-Men #1-21, #25-37, #40-41

Yazının bu kısmına kadar anlattığım süreçte, verdiğim kısa bilgilerden dahi X-Men takımının ne kadar farklı ve kurulduğu amaçtan ne kadar uzakta bir yapıya büründüğünü görebilmek mümkün. Peki Charles Xavier’ın orijinal beş öğrencisi –Cyclops, Marvel Girl, Iceman, Angel ve Beast- de X-Men’in günümüzdeki halini görse ne olurdu?

All-New X-Men serisi de bu soruya yanıt arıyor. Uncanny X-Men serisi ile paralel ilerleyen seri, geçmişteki X-Men ile günümüz X-Men’ini karşı karşıya getirerek takımın geçirdiği bu değişimi gözler önüne seriyor ve bu farkı daha rahat görmemizi sağlıyor.

X-Men çizgi romanlarında zaman yolculuğu teması aslında çok da orijinal bir tema değil. Zaman yolculuğunun yer aldığı pek çok örnek X-Men hikayesi de mevcut. Fakat bence bu seriyi ilgi çekici yapan şey zaman yolculuğu olması değil. Asıl ilgi çekici olan X-Men’deki ve özellikle de Cyclops’taki değişimi çok net bir şekilde yansıtması. Siz her ne kadar bu durumun farkında olsanız da iki farklı zaman diliminden iki farklı Cyclops’u karşı karşıya görünce bunu daha iyi hissediyorsunuz.

Serinin yazarı Brian Michael Bendis de yazdığı hikayelerde karakterlerin diyaloglarını iyi yazması ve karakterlerin ruh halini irdelemesiyle ünlü bir yazar. Dolayısıyla bu hikayeyi onun kaleminden okumak da ayrı bir zevk oluyor.

Atom Savaşı

Yazar: Brian Michael Bendis, Brian Wood, Jason Aaron
Çizer: Guiseppe Camuncoli, Stuart Immonen, Chris Bachalo, Esad Ribic, Frank Cho
Sayfa Sayısı: 248
İçerdiği Sayılar: X-Men: Battle Of The Atom #1-2, All-New X-Men #16-17, X-Men (2013) #5-6, Uncanny X-Men (2013) #12-13 And Wolverine & The X-Men #36-37

Geçmişteki X-Men günümüze geldi gelmesine ama zaman yolculuğu şehirler arası yolculuk değil ki kafana göre takılasın. Yapılan zaman yolculuğunun bir sonucu da olacak elbet.

Bu zaman yolculuğunun sonucu da zaman düzlemini ve bütün varoluşu tehlikeye atan bir boyuta ulaşması oluyor. Ee tatlı tatlı yemenin acı acı… Neyse tamam yazıyı daha fazla sulandırmayacağım.

Zaman yolculuğunun bu sonuçları yüzünden eski X-Men takımının kendi zamanına geri dönmesi gerekiyor ama onlar da ileride düşecekleri halleri görünce geri dönmek istemiyorlar.

Atom Savaşı da bunu konu alıyor. İçerisinde farklı farklı pek çok seriden sayılar içeren bu çizgi romanı hangi sırada okumanız gerektiğini, yazının sonundaki okuma sırasında göreceksiniz. Türkçe’ye çevrilmediği için bu listede yer almayan ama bu cildin içerisinde bir – iki sayısı olan bazı seriler var. Örneğin; Wolverine & The X-Men gibi. Ama bu serilerin geri kalan sayılarını çok kafanıza takmayın. Hikayeyi anlamanız için okumanız gereken sayılar bu cildin içinde toplanmış.

Jean Grey’in Mahkemesi

Yazar: Brian Michael Bendis
Çizer: Stuart Immonen, Sara Pichelli
Sayfa Sayısı: 144
İçerdiği Sayılar: Guardians of the Galaxy (2013) #11-13, All-New X-Men (2012) #22-24

Eski X-Men takımının yaptığı zaman yolculuğunun sonuçlarından birisi de, daha önce Phoenix ile birleştikten sonra ölen Jean Grey’in geri gelmesi oluyor. 

Jean Grey’in tekrar hayata dönmesi üzerine, bir uzaylı ırkı zamanında Grey’in Dark Phoenix ile birleşip yaptıklarının hesabını ondan sormak istiyor. Bu noktada da X-Men’e ve Jean Grey’e Galaksinin Koruyucuları yardım ediyor.

X’in Ölümü / Death of X

Yazar: Jeff Lemire, Charles Soule
Çizer: Javier Garron, Aaron Kuder
Sayfa Sayısı: 112
İçerdiği Sayılar: Death of X # 1 – 4

Marvel, Avengers vs. X-Men’i anlatırken de dediğim gibi kahramanların kendi arasında savaştığı hikayeleri, serileri seven bir şirket. Bu sebeple de Avengers vs. X-Men bittikten sonra Marvel boş durmamıştı, Inhumans ve X-Men arasında bir çekişme başlamıştı. Tabii bu dönemde X-Men’in film hakları Fox’un elinde olduğu için Marvel’ın X-Men’i biraz geri plana atıp, Inhumans’ı daha ön plana çıkarma isteği olduğu yorumu da yapılabilir.

Death of X de bu çekişmenin alevlendiği bir dönemde geçiyor. Terrigen Mists adındaki Inhumans’a gücünü veren ve yeni Inhuman’lar çıkmasını sağlayan bulutların, aynı zamanda mutantları öldürdüğünü öğreniyoruz. E bu durum da doğal olarak iki ırkı karşı karşıya getiriyor. Mutantlar kendilerini yok eden bu bulutları ortadan kaldırmak isterken, Inhumans da güçlerinin kaynağı olduğu için bu bulutları koruyor.

Cyclops da mutantların liderleri olarak bu noktada bir plan yapıyor ve sonrasında ortadan kayboluyordu. Bu çizgi romanda da Cyclops’un ne yaptığını, sonra neden ortadan kaybolduğunu öğreniyoruz. Finaliyse oldukça ilginç ve şaşırtıcı bir final.

Inhumans vs. X-Men

Yazar: Jeff Lemire, Charles Soule
Çizer: Kenneth Rocafort, Leinil Francis Yu
Sayfa Sayısı: 208
İçerdiği Sayılar: Inhumans vs. X-Men #0-6

Inhumans vs. X-Men’in sebeplerine Death of X’i anlatırken de değinmiştim aslında. Marvel’ın, Avengers vs. X-Men serisi sonrasında başlattığı bu iki grup arasındaki rekabet, Inhumans vs. X-Men serisiyle doruk noktasına ulaşıyor.

5 yıllık bir sürecin finali olan bu event, Inhumans’ı Marvel evreni içerisinde daha önemli bir yere taşırken, X-Men’in yok olup yerine Inhumans’ın geçeceğine yönelik düşüncelerin de sonunu getiriyor. Bunun dışında hikaye hakkında klasik bir event hikayesi desek çok da yanlış olmaz.


Girişte söylediklerime hak vermişsinizdir, gerçekten de uzun bir liste oldu. Bu çizgi romanları hangi sırayla okumanız gerektiğini gösteren okuma sırasını aşağıda bulabilirsiniz. Çok geçmeden yazının II. kısmını da hazırlayıp sizlerle paylaşmayı umuyorum.

  1. Astonishing X-Men Serisi
  2. House of M
  3. Mesih Komplexi Cilt 1,2
  4. X-Force Cilt 1,2
  5. Mesih Savaşı Cilt 1,2
  6. X-Force Cilt 3
  7. Utopia Cilt 1,2
  8. X-Force Necrosha
  9. Mesih’in Dönüşü Cilt 1,2
  10. Avengers vs. X-Men Cilt 1,2
  11. Uncanny X-Men Cilt 1
  12. All – New X-Men Cilt 1
  13. Uncanny X-Men Cilt 2
  14. All – New X-Men Cilt 2
  15. Atom Savaşı
  16. Uncanny X-Men Cilt 3
  17. All – New X-Men Cilt 3,4
  18. Jean Grey’in Mahkemesi
  19. All – New X-Men Cilt 5
  20. Uncanny X-Men Cilt 4,5
  21. All – New X-Men Cilt 6
  22. Uncanny X-Men Cilt 6
  23. X’in Ölümü / Death of X
  24. Inhumans vs. X-Men