AltEvren’in bana göre en büyük eksikliklerinden bir tanesi, Image Comics’in sürekli yayınları konusunda fazla içeriğe sahip olmaması. Özellikle kendi çizgi roman okurluğumla da büyük ölçüde çeliştiği için, bu durumu değiştirmeyi site hakkında temel önceliklerimden biri olarak görüyorum.
Sayı açısından büyük ve vakit alacak fikirler, bazen insanı başlamak konusunda çekimser hale getirebiliyor. Image Comics incelemeleri konusunda da uzun süredir bu tereddütleri yaşıyorum. Nereden başlarım, nasıl başlarım, hangi seriye yoğunlaşırım, nasıl bir mantıkla incelerim derken; kendimi bu fikri sürekli ertelerken buluyorum.
Bu döngüyü kırmak için, Image Comics çizgi romanlarıyla ilgili (pek çoğunuzun zaten bildiğine emin olduğum) bazı temel bilgileri verip, bu temel bilgilerin AltEvren’e nasıl yansıyacağı konusunda ufak bir giriş yazısı yazmak istedim.
Image Comics çizgi romanlarını sitede bir “eksiklik” olarak nitelendirmemin temel sebebi, bu yayınevinin son yıllarda çok ciddi bir atılım yaparak piyasanın en büyük üçüncü yayınevi olma yönündeki iddiasını tam anlamıyla kanıtlamasından kaynaklanıyor. Image, günümüzde Marvel ve DC Comics’in ardından ABD’nin üçüncü büyük çizgi roman yayıncısı olmayı başarmış durumda. Hatta, bazı serilere (Walking Dead, Saga) ve yayın mantıklarına (ciltli çizgi romanlar) baktığımız zaman, Marvel ve DC’yi geride bıraktıkları durumları bile görebiliyoruz.
Bu yayınevini doğru anlamak ve değerlendirebilmek için, hem “tercih ettikleri” yayın mantığını, hem de piyasa içindeki konumlarını iyi oturtmak gerekiyor.
Image Comics, rahatlıkla gösterilebilecek istisnalara karşın (bakınız: sitemize bu yazıdan önce eklenen son Image çizgi romanlarından bir tanesi, One Week in the Library) büyük ölçüde “popüler” bir yayınevi. Marvel – DC – Image (ve belki Dark Horse) çokgeni dışında çizgi roman yayınevleriyle fazla ilgilenmeyen okurların hatalı olarak atfettiği bir “marjinallik” durumu kesinlikle mevcut olsa da, Image Comics genellikle popüler, eğlence amaçlı üretilen eserler yayınlıyor. Baktığınız zaman, Image çizgi romanları Marvel – DC ile aynı dükkanlarda satılıyor, aynı fasikül – cilt – dijital mantığında ilerliyor ve özellikle en popüler eserlerinden bazılarını düşündüğünüzde, bu yayınevlerinde de çalışan / çalışmış olan yazar – çizerlerin ellerinden çıkıyor.
Tabi piyasa içindeki konumu açısından değerlendirildiğinde, Marvel ve DC Comics’e bir alternatif sunduğu da ortada. Bu “alternatif olma” durumu, her şeyden önce bir “tür” konusu. Image Comics’in çizgi roman kültürüne yaptığı en büyük hizmet geniş kitlelere süper kahraman türü dışında da çizgi romanların da varlığını göstermek oluyor.
Bunu yapan ilk veya tek yayıncı olmasa; hatta kuruluş günlerinde bu amaçtan çok, çok uzak olsa da (tamamen başka bir yazının, belki bir özel dosyanın konusu!) Image Comics’in diğer yayınevlerine göre çok daha geniş kitlelere ulaştığı ve bu fikri çok daha fazla çizgi roman okuruna kabul ettirdiği yadsınamayacak bir gerçek. Üstelik, son yıllarda Walking Dead ve Saga gibi “aşırı” popüler eserlerle elde ettikleri maddi ve manevi başarı, onları giderek daha çok eser üretmeye, daha tanınmış yazar ve çizerlerle çalışmaya, daha da çok insana ulaşacak seriler yaratmaya itiyor.
Image Comics’in çizgi roman piyasasında tam olarak nereye ait olduğu meselesini çözdükten sonra, onların “favori” yayın formatı olan ciltlerle ilgili bir şeyler de söylemek gerekiyor. Aslen fasikül olarak yayınlanan serilerin, beş veya altı sayıda bir araya getirerek ciltlenmesi, yaklaşık on – on beş yıldır çizgi roman endüstrisinin vazgeçilmez bir boyutu ve pek çok okurun tercihi. Ancak iş Image Comics’e geldiği zaman, ciltler pek çok açıdan daha önemli hale geliyor.
Bu durumu anlamak için, öncelikle Image Comics ile ilgili bazı önemli gerçekleri hatırlatmakta fayda var. Birincisi, yukarıda da belirttiğim gibi, Image Comics süper kahraman türü dışında seriler yayınlıyor, ve dolayısıyla yazarlarına Marvel ve DC’ye göre çok daha fazla yaratıcılık imkanı sunuyor. Bununla birlikte, Marvel ve DC’nin yalnızca çizgi romanlarda değil, dünyanın her alanında “koruması” gereken karakterleri olduğu için uyguladığı birkaç seviyelik editör müdahalesi, Image Comics’te bulunmuyor. Yani yazar ve çizerler yalnızca konu seçimi olarak değil, bu konunun işlenişi açısından da çok daha özgür bırakılıyorlar.
Belki de en önemlisi, Image Comics kurulduğu günden bu yana kendi bünyesinde yayınlanan çizgi romanların tüm haklarını yazar ve çizerlere bırakıyor – bu, bir anlamda Image Comics’in kuruluş felsefesi.
İlk anda çok bayağı ve sıkıcı bir teknik bilgi gibi gelecek olsa da, bu bilgi üzerine biraz düşünüldüğünde çok önemli hale geldiği de tartışılmaz. Teorisi sıkıcı olabilecek bu bilgi, pratikte şu anlama geliyor: Marvel Comics için çalışan bir yazar, çok popüler hale gelen bir karakter yarattığında, bu karakter Marvel’ın “malı” oluyor. Oyuncakları satıldığında, filmi milyon dolarlarca kar ettiğinde, iOS oyunları çıkartıldığında, tüm bunlardan yalnızca ve yalnızca Marvel kar ediyor; yazara veya çizere, iyi ihtimalle, komik denebilecek yüzdeler kalıyor. İşin yaratıcılık boyutunda da elbette tüm kararları Marvel veriyor. Yarattığınız popüler karakterle ilgili yüz elli sayılık “epik” bir hikaye fikriniz mi var? Marvel her an bir sonraki büyük hikayesinin reklam aracı olarak bu karakteri öldürmeye karar verebilir!
Image Comics’te ise, örneğin bir Walking Dead diziye dönüştüğünde, bunun muhattabı Image değil, serinin yaratıcıları, örneğin yazar Robert Kirkman oluyor. Buradan gelen maddi kazancı Kirkman elde ediyor, projede kendisinin fikirleri alınıyor, kendi yarattığı şey konusunda maddi ve manevi kararlar yine ona bırakılıyor.
Tüm bunlar, Image Comics’i pek çok yazar ve çizer için çok çekici bir alternatif haline getiriyor. Sonuç olarak “yaratıcı insanlar” olan yazar ve çizerlerin, kendi anlatmak istedikleri hikayeleri, her türlü kazancı kendilerine bırakılarak anlatabilecekleri bir platform, neredeyse gerçek olamayacak kadar iyi gözüküyor.
Eh, sıkıntılar da burada başlıyor. Marvel ve DC’nin milyar dolarlık bütçelerine sahip olmayan Image, yazarlara ve çizerlere çıkış noktasında piyasanın bu iki devi kadar fazla para ödemiyor. Dolayısıyla, Marvel ve DC için çalışırken Image ile de işler yapan pek çok tanınmış yazar, bu işi biraz ikinci plana atmak durumunda kalıyor.
Bütün bunları cilt konusuna nasıl bağlayacağımı merak ettiğinizi tahmin ediyorum. Marvel ve DC’de çalışan, burada çok kesin koşullarla, “iş teslim tarihleriyle” sözleşme altında olan yazarlar ve / veya çizerler, Image Comics’in kendilerine sunduğu bunca avantaja rağmen, buraya fazla öncelik veremiyor.
Günün sonunda yaşanan durumu amiyane bir diyalog halinde aktarayım. Marvel ve DC Comics ile çalışırken Image ile iş yapmak isteyen bir yazar, bir anlamda, “Abi her şey iyi, her şey süper, keşke yapabilsem, ama yetiştiremem, işim başımdan aşkın…” demek durumunda kalıyor.
Bu yazar ve çizerlerin isim ve şöhretine ihtiyaç duyan Image ise, bu noktada onlara bir avantaj daha sunmak durumunda kalıyor: Çizgi romanları, katı teslim tarihleri, fasikül yetiştirme tarihleri olmadan, bittiği sürede çıkarabilme hakkı. Yine amiyane olarak, Image da şunu söylemiş oluyor: “Ya sen yeter ki yaz, ne zaman bitirirsen o zaman yayımlarız, olur biter!”
Bu durumda, Image Comics tüm iyi yanlarına rağmen, fasikül olarak takip edilmesi zor (hatta riskli!) bir yayınevine dönüşüyor. Zira fasiküller çoğu zaman düzenli olarak çıkmıyor, iki sayı arası bazen aylarca açılıyor, hatta bazı seriler yazarların yoğunluğu içinde unutulup gidiyor, bir noktadan sonra devamı gelmiyor.
Image Comics’i cilt açısından daha ön plana çıkaran olay bu. Bir seriyi, beş sayısı bir araya getirilmiş halde, birkaç cilt olarak toplayıp okuduğunuzda, bu yayın sıkıntılarından da büyük ölçüde kurtulmuş oluyorsunuz. Cilt beklemek, çizgi roman piyasasında bu formatı tercih edenler için gayet normal ve kabul edilebilir bir durum. Ancak on beş – yirmi sayfalık bir fasikülü okuyup, bir sonraki on beş – yirmi sayfa için dört ay beklemek, pek öyle değil.
They’re Not Like Us – genellikle olumlu eleştiriler alan ama sessiz sedasız devamı gelmeyen bir Image serisi
Image’ın ciltlere bu kadar ağırlık vermesi, neredeyse her serilerinin ilk cildini 10 dolar gibi görece ucuz bir fiyata satması, cilt satışlarında Marvel ve DC’yi geride bırakması, aslında her şeyden çok bu “zorunlu tercih”e – ve bu eksikliği son derece başarıyla bir fırsata dönüştürebilmelerinde yatıyor.
Bütün bunlar, Image Comics’i takip eden ve daha yakından tanımak isteyen herkesin bilmesi gereken şeyler.
Yazar Joe Casey’nin “Sex” isimli çizgi romanındaki duyurusu. Image’in fasikül işine hiç girmeden sadece cilt olarak yayınlayacağını duyurduğu bir seri. Tabi “somewhere in Late 2017” denilen cilt henüz çıkmış değil, ama Amazon’da Aralık 2018 için ön sipariş verilebiliyor.
Son bir not da benim Image Comics çizgi romanlarını okuma şeklim ve sitedeki yazılar hakkında… Bu yazıda bahsettiğim durumdan dolayı, iki sene kadar önce – fasikül olarak takip ettiğim serileri de cilt formatında almaya başlayarak – Image Comics’i sadece cilt olarak okumaya karar verdim. Şu ana kadar da bu kararımda bir değişiklik olmadı. Diğer her çizgi romanı fasikül olarak almayı tercih ediyorum, fasikül okumayı sevenleri çok iyi anlıyorum, ama Image Comics’e yeni başlayacak herkese de tavsiyem çizgi romanları cilt olarak takip edip, cilt olarak okumaları yönünde. Belirsiz yayın periyotlarında tek tek sayı beklemek zorlayıcı bir şey olabiliyor.
Yazının başında dediğim gibi, sitede Image çizgi romanlarına biraz daha fazla yer vermek en büyük önceliklerimden bir tanesi. Ancak fasiküllerin yayın periyotları nedeniyle, bu incelemeleri de doğrudan cilt olarak yapacağım.
Bu yazının ardından yayınlanacak tüm Image incelemelerinde, örneğin Southern Bastards #1 gibi bir başlık gördüğünüzde, buradaki “#1” fasikülü değil, cildi ifade ediyor olacak. Bir başka deyişle, Marvel ve DC’de kullandığım “sayı mantığını”, hatta, cilt olarak okuduğum – incelediğim halde ısrarla sürdürdüğüm fasikül belirtme alışkanlığımı (örneğin, Vision #1-6) Image Comics’e yansıtmayacağım.
En temel deyişle, sitede Aquaman #1-10, Silver Surfer #7 gibi ifadeler gördüğünüzde, bunlar “sayı sayı” inceleniyor olacak. Image Comics kapsamında ise #1-6 veya #3 gibi ifadeler, fasikülleri değil, ciltleri ifade edecek.
Zaten yazıların içinde de belirteceğim bu durumu, tüm gerekçe ve Image Comics’in 2010’lu yıllarda edindiği özelliklerle birlikte açıklamış olmak bir nebze içimi rahatlatıyor. İkinci aşama bunu havada bırakmayıp, siteyi Image Comics incelemelerine boğmak olacak diye umuyorum.