AltEvren açıldığından beri, okuyuculardan en sık gelen sorular çizgi romana başlamak ile ilgili sorular oluyor. Yaklaşık üç yıl süren yeniden yapılanma sürecimiz sona doğru yaklaşırken, ben de siteyi bu açıdan elimden geldiğince zenginleştirmeye çalışıyorum.
AltEvren’de çizgi romana hızlı bir şekilde başlamak için kullanabileceğiniz pek çok kaynak var. Tamamen dürüst olmak gerekirse, bu kaynakları bizzat hazırlamama rağmen, ben en iyi yolun doğrudan çizgi romanlar okuyarak başlamak olduğuna inanıyorum.
Tabi iş Marvel – DC Comics çizgi romanları olunca, sadece belli karakterleri değil, bir evren yapısını takip ettiğiniz için, işler karışıyor.
Bunu aşmanın en iyi yolu, okuma listeleri ve rehberleri kullanmak. Ancak öyle bilgiler var ki, bunlara sahip olmadığınızda okuduğunuz açıklamalar, bilgiler, özetler bile kafa karıştırıcı olabiliyor.
Bu listede, hem çizgi roman okurken size yardımcı olacak, hem de çizgi romana başlamak için incelediğiniz kaynakları daha iyi kullanmanızı sağlayacak beş temel bilgiyi paylaşacağım.
1 – Seri isimlerinin nasıl okunması gerektiğini öğrenmek için vakit ayırın
Okuma listeleri incelerken, Batman (2016) # 4 ve Batman (vol.2) # 41 gibi ifadeler göreceksiniz. Bunlar, daha karmaşık ve daha basit şekillerde de karşınıza çıkabilir.
Süper kahraman çizgi romanlarının seri ve sayı adlarının nasıl yazıldığını, nasıl okunmaları gerektiğini bilmek, işinizi çok kolaylaştırabilir.
Bunlar hakkında bilgi sahibi değilseniz, aşağıdaki yazımız faydalı olabilir:
Neden Önemli?
Çizgi romana başlarken, mantıklı bir sıra yakalamak için pek çok okuma listesi kullanacaksınız. Üstelik, yıllarca çizgi roman okusanız bile, farklı bir yayınevine, farklı bir takıma, farklı bir karaktere başlarken, okuma listeleri hep işinize yarayacak.
İncelediğiniz okuma listesinin Wonder Woman (vol.5) # 5 gibi bir ifade içerdiğini düşünün. İkisi de “Wonder Woman” serisinin “beşinci” sayısı olduğuna göre, yukarıdaki çizgi romanlardan hangisini okuyacaksınız?
Bu ifadenin ne anlama geldiğini bilmemek, sizi çizgi roman okuma sürecinde çok yavaşlatan bir unsur olabilir.
2 – “Ölüm” Kavramını Anlayın
Süper kahraman çizgi romanlarında ölüm, pek gerçekçi olarak işlenen bir unsur değil.
Çizgi romanları daha heyecanlı hale getirmek için, belli noktalarda, özellikle de büyük hikayelerde, önemli karakterler sık sık hayatlarını kaybediyor. Ancak bu, kalıcı bir son olmuyor, çünkü Marvel ve DC’de karakterlerin ölümden geri dönebilmesi için pek çok yol var.
Eğer bu konuyla ayrıca ilgileniyorsanız, Ölümden Geri Dönüş Rehberimize göz atabilirsiniz.
Neden Önemli?
Karakterlerin ölüp geri gelme döngüsü o kadar yerleşmiş bir olay ki, çizgi romana başlayan okurlar için yazılan rehberlerde bile bazen çok “temel” bir unsurmuş gibi değerlendirilebiliyor. Okuduğunuz bir rehber, bir sayfada Iron Man’in öldüğünü söyleyip, birkaç sayfa sonra özetlediği hikayede Iron Man’in rolünden bahsedebiliyor.
Burada kafa karışıklığı yaşayıp kaybolmamak için, süper kahraman çizgi romanlarında ölümün bu tuhaf doğasını kabullenmek gerekiyor.
3 – Her şeyin kusursuz bir “kronolojisi” ve mantığı olmasını beklemeyin
Marvel Sinema Evreni’nden bir örnek vermek istiyorum. Benim bu yazıyı yazdığım tarihte, Marvel Sinema Evreni’nde yirmi üç adet film bulunuyor. Sadece yirmi üç film içinde bile, kronolojik olarak diğerlerinden önce geçen, kendisinden önce vizyona girmiş filmin olaylarından öncesini anlatan filmler var. Yani yirmi üç örnekte bile, işler karışmaya başlıyor.
Marvel ve DC’nin çizgi romanları ise 1930’lu yılların sonundan beri çıkmaya devam ediyor. Batman, Superman, Avengers, X-Men, Spider-Man gibi köklü karakterlerin binleri aşan sayıda çizgi romanları var. Üstelik, bir karakterin aynı ay içinde birden fazla dergide gözüktüğü durumlar da var.
Neden Önemli?
Bunu bilmek önemli, çünkü insan refleks olarak kafasında her şeyi bir mantığa, bir sıraya oturtmaya çalışıyor.
Elbette belli sıralamalar, belli okuma listeleri yapabiliyoruz. Ama çizgi romanlarda görülen her şeyi, kesin ve net bir sıraya koyup, bütün hikayelerin belli bir mantık içinde ilerlemesini beklememek gerekiyor.
Çizgi roman şirketleri, bazen çok tuhaf açıklamalarla işleri rayına oturtmaya çalışıyor, bazen ise, onlar bile tam bir mantık yaratmanın imkansız olduğunu kabul ediyor.
4 – Pek çok hikayenin, evren içi bir mantık olmadan, aynı anda yaşandığını kabul edin
Uzun vadede bazen mantık aramamak daha doğru olduğu gibi, bazen kısa vadede de her şeyin aynı anda olduğunu ve gerçek anlamda bir kronolojiye oturtulamayacağını kabul etmek gerekiyor.
Bir başka deyişle, 1960’tan bugüne bir Marvel kronolojisi çıkartamadığımız gibi, çoğu zaman 2019’un Temmuz ayında Marvel kronolojisi de çıkartamıyoruz.
Popüler çizgi roman karakterleri, hem kendi adlarını taşıyan serilerde, hem dahil oldukları takımlarda, hem de büyük hikayelerde rol oynayabiliyor.
Aynı anda hem Wolverine serisinde, hem Savage Wolverine serisinde, hem X-Force takımında, hem X-Men’de, hem de Avengers’da karşımıza çıkan Wolverine, bu serilerdeki maceralarını hangi sırada yaşıyor?
Buna kesin bir cevap vermek pek mümkün değil.
Bu durum, bazen çizgi romanlarda bile gündeme gelebiliyor.
Neden Önemli?
Özellikle karakterlerle ilgili pek çok bilgi içeren Wiki siteleri, onların biyografilerini yazarken bunları bir mantığa oturtmaya, belli bir arka plan oluşturmaya çalışıyor.
Ama işin gerçeği, hikayelerin yapısını daha rahat takip edebilmek için, bütün bunların aynı anda, muhtemelen hiçbir zaman açıklanmayacak bir sırayla yaşandığını kabul etmek gerekiyor.
5 – Değişime ve farklılığa açık olmaya çalışın – söz konusu aynı karakter olduğunda bile!
Çizgi roman serilerinin bu kadar uzun süre devam etmesinin önemli sonuçlarından bir tanesi, karakterlerin – yine, “mantıkla” pek açıklanamayacak – değişim süreçleri geçirmesi oluyor.
Şöyle düşünün – Batman, II. Dünya Savaşı yıllarında da otuzlu yaşlarında bir adam olarak suça karşı savaşıyordu, 2020’li yıllara yaklaşırken de otuzlu yaşlarında bir adam olarak suça karşı savaşıyor.
Zaman değiştikçe, hikayeler farklı yazarlar tarafından yazıldıkça, merkezdeki karakter aynı kişi bile olsa, karakterlerin yapısında, davranışlarında, diyaloglarında önemli değişiklikler olabiliyor.
Neden Önemli?
Pek çok insan – özellikle filmlerin etkisiyle – çizgi romanlara başladığında karakterlerin nasıl davranması gerektiği ile ilgili bir beklenti içinde oluyor. Veya okumaya başladıkları ilk Batman serisinden sonra, Batman’in hep bu ilk seride gördükleri, karakteri “tanıdıkları” şekilde davranmasını bekliyor.
Ancak, yazarlar, yaratıcı ekipler değiştikçe, karakterler de önemli değişiklikler geçirebiliyor. Bu kadar uzun süredir varolan karakterler için, bu kaçınılmaz bir durum.
Dolayısıyla, bu değişikliklerin bilincinde olmak, yaşanabilecek moral bozukluklarının, hayal kırıklıklarının önüne geçmek için önemli. Çizgi romanları okurken, karakterlerin yapısından çok anlatılan hikaye içindeki rollerine bakmak; veya bir karakteri sizin sevdiğiniz şekilde yazan yazarları takip etmek daha mantıklı tercihler olabilir.
Bu yazı için bahsedeceğimiz temel konular bunlardan ibaret.
Çizgi romana başlamak konusunda daha detaylı bilgiler için, bu yazımıza ve tabi ki Comics Alemine Giriş Rehberi‘nede göz atabilirsiniz.