Mark Waid ve James Robinson’un yazdığı, Gabrielle Dell’Otto ve Werther Dell’Edera’nın çizdiği grafik roman, enteresan bir şekilde, Spider-Man’den çok Peter Parker karakterine yoğunlaşıyor, ve tabi, Peter Parker’ın kayıp kız kardeşi Teresa Parker’ı ortaya çıkarttığı için, oldukça enteresan bir eser.
Hikaye
Çok basitçe özetlemek gerekirse, hikaye şöyle gelişiyor: Peter Parker, durup dururken, Spider-Man ile hiçbir alakası olmayan koşullar altında, silahlı bir grup tarafından kaçırılıyor. Bunlardan rahatlıkla kurtulmasına karşın, esrarengiz bir kadın olan Teresa tarafından zorla havaalanına götürülüp yurt dışına kaçırılıyor, ve Teresa kendisini Peter’ın kız kardeşi, yani Richard ve Mary Parker’ın kızı olarak tanıtıyor.
İlerleyen sayfalarda, Richard ve Mary Parker’ın çalışmaları sırasında buldukları milyonlarca dolar değerindeki altını Mısır’da bir mezarın altına sakladıklarını, ve bu altını korumak için devasa bir robot görevlendiklerini öğreniyoruz. Amazing Spider-Man 2 filmini izleyenlerin rahatlıkla hatırlayacağı bir kurgu çerçevesinde, mezarı açabilmek ve altınlara ulaşabilmek için “Parker DNA’sı” gerekiyor, ve Kingpin liderliğindeki bir grup insanın, Peter’ı kaçırmaya çalışmasının sebebi de bu şekilde açıklanıyor. 
Fakat, işin eneteresan kısmı şu: Kingpin planını uygulamaya geçirmek için Mentallo’yu, Marvel Evreni’nin görece daha az tanınan telepatlarından birini kullanıyor. Mentallo, telepatik güçlerini kullanarak, insanları Kingpin’in istediği şekilde manipüle ediyor – ve hikayenin sonunda, Teresa’nın da bu manipülasyonlardan nasibini aldığı, yani aslında Peter Parker’ın kız kardeşi olmadığı, sadece Mentallo tarafından olduğuna inandırıldığı ortaya çıkıyor.
Sonuçta Peter günü kurtarıyor, Kingpin ve etrafındaki herkes Mentallo’nun kontrolünü kaybetmesi nedeniyle hafıza kaybı yaşıyor, ve tam her şey netliğe kavuştu derken, ufak bir epilog sahnesi geliyor, ve her şeye rağmen Teresa’nın Peter’ın kız kardeşi olma ihtimali de canlı tutuluyor!
Epilog sayfası: Teresa Peter Parker’ın kız kardeşi mi? Kesin olarak bilmiyoruz.
Değerlendirme
Değerlendirmemin geri kalanı büyük ölçüde negatif olacak, o yüzden şunu söyleyerek başlayayım: Family Business’ın kapağını açmamla kitabı bitirmem bir oldu, yani hiç ara vermeden, elimden bırakmadan okudum. Eğer aradığınız eğlenceli, hızlı okunan, rahat bir eserse, veya son yılların korkunç karmaşası dışında modern bir Spider-Man hikayesi okumak istiyorsanız, Family Business kötü bir çizgi roman değil, hatta ideal bir çizgi roman.
Bununla bağlantılı olarak, normalde AltEvren’de maddi konulara fazla girmemeye çalışıyorum ama, “kitabın kapağını açmamla bitirmemin bir olmasının” sadece pozitif bir şey olmadığını da söylemek zorundayım. Family Business, giriş yazıları, senaryo örnekleri, eskizler vs. haricinde aşağı yukarı 80-90 sayfalık bir çizgi roman ve yirmi beş dolara satılıyor, bu bence biraz abartılı bir tutar, o parayla çok daha iyi çizgi romanlar, çok daha kalın TPB ciltler alınabilir. Tabi fiyattan bahsetmişken şunu da paylaşmadan edemeyeceğim – ülkemizde dahafantastik örnekleri de mevcut bu fiyat durumunun.
Bir övgü de kesinlikle çizerlere gitmeli. Son yıllarda Amerikan çizgi romanı içinde yükselen İtalyan çizerlerden Dell’Otto ve Dell’Edera bu eserde harikalar yaratmış. Eser boyunca kullanılan foto-realist üslup ve hikayenin (yazınsal anlamda olmasa da, görsel anlamda) çok sağlam bir tempoyla ilerlemesi, kesinlikle Family Business’ın en keyifli yanı.
Tabi bir de, artık bir Spider-Man çizgi romanlarında “olmazsa olmaz” denebilecek esprili, komik sahneler var, ki onlar içinde benim favorim, lüks bir partide rahat davranmaya çalışan Peter’ın şu “epic fail” anı:
Gelelim eserin kötü yanlarına.
Birincisi, hikaye fena değil, ama dürüst konuşmak gerekirse, öyle çok iyi de değil. Hikayenin hiçbir özelliği, Spider-Man: Family Business’ı, beş yıl sonra, veya on yıl sonra hatırlanacak bir kitap haline getirecek kadar büyük veya başarılı bir unsur olarak öne çıkmıyor – tabi ki, Teresa Parker, veya Spider-Man’ın kız kardeşi meselesi hariç.
Spider-Man Family Business, duyurulduğundan beri Spider-Man’ın kız kardeşinin ortaya çıkacağı seri olarak sunuluyor. Her şey bir yana, geçmişi didik didik edilmiş, elli yıllık bir karakterin “kayıp kız kardeşi” üzerine bir hikaye yazmak, böyle bir şeyi bangır bangır duyurmak, zaten başlı başına ucuz bir taktik. Ama daha da ucuz bir taktik olan, bütün reklamı buna göre yapmışken, hikayenin sonunda onun kız kardeşi olmadığını duyurmak, zira bu son, eserin bütün gücünü, bütün önemini alıp götürüyor. Hatta, son sayfada (ki, o da ayrı bir konu, sadece tek bir sayfada) neredeyse, “Dur yahu, o kadar da boşu boşuna yazmış olmayalım!” diye düşünülerek konulduğuna inandığım epilog sahnesiyle, işin ucunu açık bırakılıyor, ki bu da bence en kötüsü.
Çünkü, eğer Teresa Spider-Man’ın kardeşi değilse, bu hikayenin Spider-Man tarihinde hiçbir önemi yok, bunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Eğer kardeşiyse, bu kurgunun üzerine gidilmesi gerekiyor, zira hikaye ana evrende geçen bir hikaye, ve eğer “Teresa Parker Spider-Man’ın kardeşi olabilir de, olmayabilir de” aşamasında bırakılırsa, hikayenin Spider-Man tarihinde yine hiçbir önemi olmayacak.
Uzun lafın kısası, Family Business’ı önemli bir çizgi roman olarak hatırlamamız için burada yaratılan kurguların bir şekilde ele alınmaya devam edilmesi gerekiyor, ki ben Dan Slott’un şu anki Spider-Man kurgusunda bunun pek yeri olacağını sanmıyorum. Bu çizgi roman Nisan 2014’te yayınlandı, üzerinden dört ay geçti, fakat Spider-Man çizgi romanlarında Teresa ile ilgili herhangi başka bir gelişme olmadı. Önümüzdeki günlerde bir değişiklik olacak mı, bunu kestirmek çok zor, ama bence Teresa Parker unutulmaya müsait bir kurgu öğesi şu anda – ve bu da Family Business’ı da gereksiz bir çizgi roman haline getiriyor.
Eleştirilmesi gerektiğini düşündüğüm bir başka unsur, Marvel filmleri – çizgi romanları arasındaki ilişki ile alakalı. “Parker geni ile gizlenmiş bir yere ulaşmak”, sanırım herkesin tespit edebileceği üzere, ikinci Spider-Man filminden gelen bir unsur. Şimdi, doğruya doğru, benim sadece filmleri izleyip, tek bir çizgi roman okumak isteyenlerin tam olarak ne görmek istediğini tahmin etmem pek mümkün değil, ama şunu sormak istiyorum: Gerçekten tam olarak aynı şeyi mi görmek istiyorlar? Yani filmlerle bir benzerlik kurulması tamam, ama kelimesi kelimesine, sahnesi sahnesine aynı kullanımlar şart mı? Benzer bir eleştiriyi Infinity’de, Thor’un diz çökme sahnesi için yapmıştım, hem Hickman, hem de Mark Waid tecrübeli ve çok iyi yazarlar, dolayısıyla yazarların tercihinden çok Marvel’ın zorlamasını sezmek mümkün bu konularda.
Sonuç olarak, sadece Spider-Man: Family Business ile ilgili değil, genel olarak Marvel’ın grafik roman yayınlarıyla ilgili, büyük ölçüde Endless Wartime için söylediğim şeyleri söyleyerek bitireceğim.
OGN mantığı, yazarlara ve çizerlere büyük özgürlükler veren, aylık çizgi romanlardan çok daha güzel eserlerin çıkmasına olanak sağlayabilecek bir yayın formatı. (Nedenleri için bkz: Yeni Marvel Grafik Romanları – 9. Soru)
Fakat Marvel, bu formatta yayınlanan kitaplara o kadar fazla sınırlama getiriyor ki, filmden gelenlere yabancı olmayacak, ana evrende geçecek, ana evrende geçerken devamlılıkla çok haşır neşir olmayacak, yeni okurlar rahat okuyacak, ama eski çizgi roman okurlarını da çekecek vs. derken, normalde çok daha özgür bir format olan grafik romanlar, dönüp dolaşıp normal çizgi romanlardan bile daha kısıtlayıcı bir hale geliyorlar.
Family Business, kesinlikle Endless Wartime’dan daha iyi bir çizgi roman – fakat yine de, böyle bir yayın formatının ulaşabileceği potansiyelin çok altında. Sınırlama getirilmemiş iyi bir yazar – çizer kadrosu (örneğin bir paralel evren hikayesi) ve yeterli sayfa sayısıyla, bu OGN mantığı içinde şaheserler üretilebilir, ama amaç sadece para kazanmak olursa – ki son dönemde Marvel amacı bu olmayan işler de yapıyor aslında – bu grafik romanların başarılı olması çok zor.