Bu tarz konulardan rahatsız oluyorsanız, ama daha önemlisi, eğer 18 yaşının altındaysanız lütfen yazının başlığına ve “devamını oku” bağlantısına tıklamayın.
Kanadalı çizgi roman sanatçısı Chester Brown’un yazıp çizdiği Paying For It, 2011 yılında Drawn and Quarterly tarafından yayınlanan, ve yayınlandıktan sonra ciddi anlamda tartışma konusu olan, enteresan bir çizgi roman.
Brown’un kendi hayatının bir bölümünü okuyucuyla paylaştığı Paying For It, aynı zamanda yazarın bu konudaki ciddi görüşlerini de aktarabilmesi için bir mecra olarak kullanılıyor. İşin ilginç tarafı, Brown’un yoğunlaşmayı tercih ettiği konu: Fuhuş.
Daha da ilginç olan, Brown’un bu konuyu son derece pozitif bir şekilde ele alıyor olması. Kendi cinsel hayatı yalnızca para ödeyerek cinsel ilişkiye girmek üzerine kurulu olan Brown, yaklaşık üç yüz sayfalık bu kitabı, kendi tercihini açıklamak ve fuhuşun neden herhangi bir meşru işten farklı değerlendirilmemesi gerektiğini savunmak için hazırlamış.
Konunun biraz hassas olduğunun farkındayım – ve eseri baştan sona okumadan (hatta, sondaki otuz sayfalık Appendix bölümlerine göz atmadan) anlamanın pek mümkün olmadığına inanıyorum. Ama yine de, kitap hakkında mantıklı bir şeyler söyleyebilmek için olay örgüsüne biraz göz atmak gerekiyor. 
Eserin henüz ilk sayfalarında, kız arkadaşı Sook-Yin Lee Chester Brown’a ayrılmak istediğini, daha doğrusu başka erkeklerle görüşmek istediğini söylüyor. Bu isteği kabul eden Brown, daha sonra yavaş yavaş bir daha hiç romantik bir ilişki yaşamak istemediğini fark etmeye başlıyor. Eser boyunca, git gide daha spesifik hale getirerek, romantik ilişkilere karşı olduğuna karar veren yazar / ana karakterimiz, bir süre sonra şöyle bir ikilem karşı karşıya kalıyor: Bir taraftan, bir daha asla romantik bir ilişki yaşamak istemiyor; diğer yandan ise, bir fiziksel ihtiyaç olarak, seks yapmak istiyor.
Yazarın yaşadığı ve “hikayenin” geçtiği toplumda, bunun normal bir çözümü “tek gecelik ilişkiler” – fakat, bu tarz bir ilişki yaşamak için gerekli sosyal becerilere sahip olmayan Chester Brown, çözümü başka bir yerde buluyor: para karşılığı ilişkiye girmek.
Bu olasılığı değerlendirmeye başladıktan sonra cesaretini toplayan Brown; internet, bağımsız gazeteler ve benzeri mecraları kullanarak, para karşılığı cinsel ilişkiye girebileceği insanlar bulmaya başlıyor. Bu noktadan sonra, eserin temel olarak iki koldan devam ettiğini söylemek mümkün: (1) Chester Brown’un görüştüğü “seks işçileri” ile yaşadığı deneyimler (ki bunlar yalnızca cinsel deneyimlerden değil, aynı zamanda onlarla sohbetlerinden, paylaştıklarından vs. de oluşuyor) ve (2) Chester’ın arkadaşlarıyla bu konu hakkında yaptığı teorik sohbetler.
Bu ikinci madde, okuyucuya, oldukça kapsamlı bir “fuhuş polemiği” sunuyor. Arkadaşlarıyla konuşmalarını düzenleyerek okuyucuya aktaran Brown, uzun uzadıya neden romantik ilişkilere karşı olduğunu, “aşk” ve “tek eşlilik” gibi kavramların neden günümüzde onları algıladığımız şekilde algılandıklarını, fuhuşun neden “kötü” bir şey olmadığını, ve en önemlisi, neden hiçbir şekilde kontrol edilmeyecek şekilde serbest bırakılması gerektiğini düşündüğünü açıklıyor. Eserin temel yapısı, büyük ölçüde bu deneyimler ve argümanlar üzerine kurulu.
Bu noktada, oldukça sıradışı bir eserden bahsettiğimin, ve belki ele alınan konuların, veya çizgi romanın pek ciddi gözükmediğinin farkındayım. Fakat inanın bana, Paying For It yalnızca ele aldığı konu ve bu konuyu işleyişi bakımından değil, bir bütün olarak oldukça başarılı ve sıradışı bir eser. Çizgi roman dünyasının öne çıkan bazı isimlerinin kitap hakkında şu söyledikleri, belki kitap hakkında oluşabilecek olası önyargıları kırma konusunda faydalı olabilir:
“Paying For It is a very enlightening book, as well as being entertaining. [It’s] a great comic book, maybe Chester Brown’s best work to date” – Robert Crumb
“Chester Brown is perhaps the most transparent, honest and relevant voice remaining in contemporary comics, and this is, to my mind, his most powerful and affecting work to date. Paying For It explores life in the world’s oldest customers-base, and does so with heart, intelligence, and a complete lack of sentiment or self justification.” – Alan Moore
“Paying For It is the kind of book that will engage your mind and force you to think about things in ways you have never done before.” – Neil Gaiman
Tabi bu övgülerin çok daha fazlası olduğu gibi, Chester Brown’un ele aldığı konuya karşı çok daha sert görüş bildirenler de mevcut – fakat yalnızca bu üç ismin yaptığı bu yorumlar bile, Paying For It’in kaale alınmaya değer bir eser olduğunu gösterir nitelikte. 
Eserin asıl gücü, bu kadar tabulaşmış bir konuyu ele alma cesaretinden, ve bu konuyu sağlam, iyi düşünülmüş, yapıcı argümanlarla tartışmasından kaynaklanıyor. Chester Brown’un kendi kişisel görüşünün arkasında duruyor olması elbette çok normal, ama Alan Moore’un yorumunda dediği gibi, kendi kendisini haklı çıkartmak üzere yazdığı / çizdiği çok fazla şey yok. Eserin otuz sayfalık, büyük ölçüde düz yazı olarak yazılmış “ek”leri de hem argümanı, hem de eserin gücünü arttırıyor. Chester Brown’un kitap boyunca tartışmalar yaşadığı arkadaşı ve ünlü çizgi romancı Seth’in bu bölümde kaleme aldığı kendi notları da, Brown’un argümanlarını dürüst bir şekilde aktardığının önemli bir kanıtı olarak görülebilir.
Paying For It’in entelektüel arka planını düşündüğünüzde, bu çizgi romanın hakkını veren bir inceleme yazmak için, konuyu ve Chester Brown’un argümanlarını ciddi anlamda özetlemek, yer yer kullandığı cümleleri alıntılamak, farklı eleştirmenlerin, gazetecilerin ve akademisyenlerin getirdiği karşı argümanları / destekleri ele almak, yani büyük ölçüde bir akadamik makale hazırlamak gerekiyor. Bu yazıyı bir incelemeden ziyade bir tanıtım olarak bırakmamın sebebi bu.
Fakat iki noktanın önemle altını çizmek istiyorum.
Birincisi, Chester Brown’un çizgi romanı gerçekten başarılı bir eser. Pek çoğumuzun günlük hayatında neredeyse hiç düşünmediği, düşündüyse bile büyük ölçüde negatif olarak yaklaştığı bir konuyu, dürüstçe, hiçbir şey saklamadan, zeki argümanlarla ele alan Brown, tamamen negatif bir imajı olan bu konuyu, olaya ne kadar karşı veya alakasız olursanız olun, bir kez daha düşünmenizi sağlıyor. Bu kadar derin ve hırslı bir eserin içinde, elbette yanlış, eksik veya mantıksız olarak değerlendirilebilecek noktalar var, ama sonuç olarak, Chester Brown size fuhuş konusu hakkında bir şeyler düşündürmeyi başarıyor, ve bu önemli bir başarı.
İkincisi, Paying for It olağanüstü bir çizgi roman.
Evet, fuhuş konusu son derece hassas ve tehlikeli bir konu. Evet, ele aldığı ve savunduğu görüşler bırakın bizi, Kanada gibi dünyanın en açık ve özgür topluluklarından biri için bile tabu olan konular. Ve evet, Chester Brown – böyle bir kelimeyi kullanmak çok tehlikeli de olsa – kesinlikle “normal” bir adam değil. Bu durum, kitabın başından itibaren belli olduğu gibi, Seth’in eserin sonunda yazdığı bölümdeki şu cümleden de rahatlıkla anlaşılabiliyor:
“I may have believed Chet was repressing the expected emotions back then, but my opinion has altered over the years. I often jokingly refer to Chet as “the robot”. (…) The truth is, Chester seems to have a very limited emotional range compared to most people.”
“Chet’in bu dönemde duygularını bastırdığını düşünmüş olabilirim, ama konuyla ilgili görüşüm değişti. Chet’e sık sık şakayla karışık olarak “robot” olarak hitap ediyorum (…) İşin aslı şu ki, Chester çoğu insana göre oldukça sınırlı bir duygusal kapasiteye sahip gibi gözüküyor.
Fakat, çizgi roman dünyası içindeki binlerce eser içinden, AltEvren’de incelemek için ana konusu bu kadar riskli olan bir eseri seçmemin basit bir nedeni var. Bütün bu sorgulanabilecek özellikleri, hassas noktaları bir yana, işin temelinde Paying for It oldukça zeki bir adamın, ciddi anlamda araştırma yapıp, kişisel olarak tamamen inandığı bir konu hakkında, fikirlerini başarıyla ifade etmesiyle ortaya çıkmış, sağlam bir eser. Eğer günün birinde, çizgi roman sadece çocukların ve bir grup süper kahraman sevdalısının okuduğu şeylerin ötesinde bir dal olarak görülebilecekse, inandıkları konular hakkında hislerini ve düşüncelerini ifade etmek için çizgi roman sanatını tercih edecek, Chester Brown gibi çok sanatçıya ihtiyacımız var.
Bu kitabın temel başarısı burada yatıyor, ve sadece bu özelliğini görmek için olsa bile, Paying For It bir şans vermeye değer.
* Bu kitabın ana konusunu tanımlamak için “fuhuş” kelimesi uygun bir kelime mi tam olarak bilmiyorum. Bahsedilen mesele İngilizce “prostitution” kelimesi ile ifade edilen şey, örneğin Wikipedia’dan baktığınızda karışılığı fuhuş olarak verilmiş, sözlükte ise fuhuş için sunulan anlam biraz farklı anlaşılıyor. Kavramlara çok takılmaya gerek yok tabi, bahsedilen olay para karşılığı cinsel ilişkiye girmek.