Sitedeki Batman incelemelerinin sayısını arttırmaya başlayacağımızı söylemiştim – fakat buna başlamadan önce, pek çok okurumuzun aşina olmama ihtimali epey yüksek olan “farklı” bir Batman profilini, Batman karakterinin, farklı bir şekilde ele alınmasını, biraz incelememiz gerektiğini düşünüyorum.
Bu konu, Amerikan popüler kültüründe yeri son derece sağlam olan Batman karakteri açısından, 80’lerin sonunda yayınlanan Year One, Dark Knight Returns, Killing Joke gibi serilerin, nasıl bir önem taşıdığını, bu önemi görmenin neden git gide zorlaştığını anlamak açısından, ciddi bir önem taşıyor. Bunun için de, sanırım yazıya başlamanın en iyi yolu, sizlere ufak bir soru sormak: Batman denince aklınıza ne geliyor?
Karizma? Karanlık? Gotham? Hırıltılı bir ses? Bozuk akli dengeler? Alabildiğine “cool” bir karakter?
Her ne kadar bunların hepsi günümüzde Batman’i gayet iyi tanımayacak kelimeler olsa da, Batman’in farklı bir “popülarite” yakaladığı başka bir dönem için – spesifik olmak gerekirse, temel olarak 1960’lardaki televizyon dizisini kapsayan bir dönem için – pek bir şey ifade etmiyor. Zira, bugün çeşitli Batman grafik romanlarından tanıdığımız ve Nolan filmleriyle, neredeyse ezberlediğimiz “Kara Şövalye” profili, karakterin tarihinde bir ara tamamen “unutulmuş”tu.
Popüler kültüre “Campy Batman” olarak geçen bu erken Bruce Wayne / Batman karakterizasyonu belki başlı başına bir özel dosyaya konu olacak bir mesele, fakat amacım bu karakterizasyonu incelemekten ziyade, “yeni bir Batman yaratmaya” çalışan çizgi romanların “misyonunu” biraz daha iyi aktarmaya çalışmak olduğundan, şu iki videonun şimdilik yeterli olacağını düşünüyorum:
1970’lere gelindiğinde, hem dizinin sona ermesi, hem de çizgi roman satışlarının (dizinin getirdiği merak ile yaşadığı ufak bir patlama döneminden sonra) yeniden düşmeye başlaması, DC Comics’i de karakteri “köklerine” döndürme çabasına itmişti. Dennis O’Neal, Neal Adams ve Steve Englehart’ın başını çektiği yeni Batman karakterizasyonu, karakteri biraz daha ciddi bir hale getirdi, fakat çizgi romanların herhangi bir döneminden çok daha popüler olan televizyon dizisinin etkileri, 1980’lere kadar silinemedi.
Alan Moore, Frank Miller ve belki de ikisinden de önemlisi, Tim Burton’un çok daha karanlık, daha ciddi, daha “sıkıntılı”, “buhranlı” bir karakter olarak ele almaya çalıştıkları Batman, çizgi romanlardaki “light” görünüşü dizinin bile öncesine dayanan Batman karakterini, git gide bugün tanıdığımız figüre doğru evrimleştirdi.
Bunların tümünün arkaplanına, bir de DC’nin 1985 yılındaki Crisis on Infinite Earths serisi eklenince, yani yepyeni bir DC Evreni, yepyeni bir statüko oluşunca, bu yazarlar da yalnızca daha karanlık bir Batman yaratmaya çalışmakla kalmadı, aynı zamanda yeni DC Evreni’nin yeni Batman’ini de oluşturmaya koyuldu.
Örneğin, bu yazıdan hemen sonra eklenecek olan Batman Year One hikayesinde, Frank Miller yalnızca daha karanlık bir Batman, daha ürkütücü bir Gotham, daha ciddi bir kurgu yaratmak için uğraşmıyor, aynı zamanda modern beklentiler ve yeni bir evren temelinde, “Kara Şövalye” olarak adlandıracağımız karakterin orijin ve arka planını da (son derece bilinçli bir şekilde) güncellemeye çalışıyordu.
Yazının başlığının Matematik derslerinde “küme belirtmeyecek” örneklere benzediğinin farkındayım, fakat bu iki farklı Batman karakterizasyonunu tanımanın, en azından varlıklarından haberdar olmanın, okunacak Batman çizgi romanlarına daha doğru bir yaklaşım sağlayacağını düşünüyorum. Bu yüzden, belki başlı başına çok bir şey ifade etmese de, çeşitli Batman incelemelerinden önce sizleri bu yazıya yönlendirebilirim.