DC çizgi romanlarına aşina olmayan okurlarımız için; “Jason Todd kimdi?” gibi bir soruyla başlamak daha mantıklı olabilir – Jason Todd, yıllarca bu görevi sürdüren Dick Grayson’ın ardından, Batman’in yardımcısı “Robin” olarak karşımıza çıkan bir karakterdi: Batmobil’in lastiklerini çalmak gibi fantastik bir davranışa girerken Batman tarafından yakalanan ve yeni Robin olarak eğitilen Todd, bir türlü okuyucuların gözüne girememiş, ve 1988 yılında öldürülmüştü.
Ölümü, “A Death in the Family” hikayesinde işlenen Jason Todd’un ölüm sahnesi (ve Bruce Wayne üzerindeki etkisi) o denli meşhur hale gelmişti ki, Todd; Uncle Ben ve Bucky karakterlerinin yanında, “bir daha asla geri getirilmeyecek” karakterlerden biri olarak anılmaya başlamıştı. Peki, Jason Todd’u öldüren kimdi?
İşin çizgi roman kısmıyla ilgileniyorsanız, cevap tabi ki öyle üzerine yazı yazmaya değecek kadar karışık değil: zira Jason Todd, hikayenin gidişatı içinde Joker tarafından öldürülmüştü – Todd’u bir levyeyle bir güzel benzeten Joker, daha sonra onu ciddi miktar patlayıcının yanına bırakmış ve ikinci Robin’i acımasızca katletmişti.
Fakat, teknik olarak, Jason Todd’u öldüren Joker değildi.
Zira DC Comics, 1980’li yılların sonlarına doğru, çizgi romanlarında yaşanacak bir gelişme hakkında okurlara danışmaya karar vermiş ve bunun için iki adet 1-900’lü hat alarak teknik bir altyapı hazırlamıştı.
(Aklınıza yanlış bir şey gelmesin, Amerika’da 900’lü hatlar her türlü tüketici iletişimi için kullanılan özel bir hat türü)
Bu olayı öyle önemsiz bir gelişme için kullanmak istemeyen DC yetkilileri, kullanıcıların karar vereceği meselenin, “Jason Todd’un hayatta kalıp kalmaması” olmasının uygun olacağını düşünmüşlerdi – Todd mantıklı bir seçimdi, çünkü Batman çizgi romanlarına dahil edildiği 1983 yılından beri bir türlü okurlar tarafından sevilmemiş, hep Grayson’un yerini dolduramayan bir figür olarak görülmüştü. Dolayısıyla, onun hayatta kalıp kalmaması meselesini okuyucuya bırakarak, DC bu karakter hakkında tam olarak ne düşünüldüğünü görebilecek, Todd’dan gerçekten nefret eden okurlara, ondan kurtulma şansı verecekti.
Peki, olay nasıl gelişti?
Hikayenin ikinci sayısında, Jason Todd Joker tarafından bahsettiğim şekilde dövülüyor ve patlayıcıların yanına bırakılıyor; sayının sonunda ise, okuyuculara iki farklı telefon numarası veriliyordu: Jason’un yaşamasını isteyenler birini, ölmesini isteyenler diğerini arayacak; hangi hat daha fazla arama alırsa, Jason’un kaderi ona göre belirlenecekti.
Oylama için bırakılan 36 saatlik süre içinde, DC Comics 10.000’den fazla telefon aldı, ve sonuç, son derece yakın olmakla birlikte (Wikipedia’da yer alan bilgilere göre) 5343 oya karşı 5271 oyla, yani yalnızca yetmiş iki oy farkla, Jason Todd’un öldürülmesi yönünde çıktı.
O halde, hikaye içinde sorumlu Joker olsa da, Jason Todd’u öldüren aslında okuyuculardı.
Yoksa değil miydi?
Jason Todd’un ölümü, pek çok açıdan kayda değer ve hatırlanan bir olaydı. Çizgi roman karakterlerinin sürekli ölüp geri gelmesine alışık olunmayan bir dönemde, büyük bir karakterin öldürülmesi söz konusuydu. Üstelik, öldürülen karakter Robin’di – genç okurlar, çocuklar hikayelerle daha sağlam bağlar kurabilsin diye dahil edilen, kendisi de çocuk yaşta olan bir karakter!
Bu yetmezmiş gibi, henüz reşit bile olmayan Jason Todd, Joker gibi bir psikopat tarafından, açık saçık bir şekilde, levyeyle dövülerek öldürülüyordu. Belki de en kötüsü, tetiği çekenin Amerikan halkı olmasıydı: 5343 kişi, bir çocuğun bir psikopat tarafından öldürülmesi için telefonlarının başına hücum etmişti.
Bütün bunlar, A Death in the Family hikayesini eleştirilen, tatsız bulunan, sürekli sorgulanan bir hikaye haline getirdi – ve bu sorgulamalar, seriyle ilgili pek çok enteresan bilgiye ulaşmamızı da sağladı.
Jason Todd’u öldürme konusunda okurlara danışma fikrini bulan kişilerin başında gelen Dennis O’Neil, yıllar sonra yaptığı açıklamalarda, oyların çok ciddi bir bölümünün tek bir kişiden geldiğini itiraf etti. O’Neil’a göre, California’da yaşayan ve Macintosh bilgisayar kullanan bir avukat, bilgisayarını belli aralıklarla “öldürme” hattını aramak üzere programlamış, ve bu sayede 200 ila 300 arasında “öldürme” oyu vermişti. 10.000’den fazla oy içinde 200-300 oy çok önemli gibi gözükmese de, aradaki farkın yalnızca 72 oy olduğunu düşünürseniz, Todd’un ölüm fermanı, aslında yalnızca bir kişi tarafından imzalanmıştı…