Avengers serisinin ikinci, Marvel Sinema Evreni’nin on birinci filmi Avengers: Age of Ultron, yaklaşık on gün önce vizyona girdi. Sitemizin dizi – film yetkilisi Ekin zaten yazdığı şu yazıyla film hakkında genel görüşlerini paylaşmıştı; benim de temel olarak bu yazıda katılmadığım herhangi bir nokta yok.
Yine de, Avengers tabi ki Marvel’ın (ve belki çizgi roman kökenli tüm filmlerin) en değerli markası haline gelmiş durumda. O yüzden ben de bir – iki ufak görüşümü ekleyeyim, Avengers filminde gördüğüm sorunlara kısaca değineyim istedim.
İlk olarak, genelde böyle yazılar yazmadan söylediğim bir – iki noktayı aradan çıkartmak istiyorum. Benim asıl ilgi alanım, AltEvren’in genelinden de büyük ölçüde anlaşılacağı gibi, filmler / diziler değil, çizgi romanlar. Film izlemeyi günlük hayatta da çok seven birisi değilim, dolayısıyla bu konular hakkında çok “uzman” bir görüşüm olduğunu söyleyemeyeceğim. Bu tarz şeyler yazdığımda, çizgi romanlara fazlasıyla aşina olan ve filmlere – onların hayranı, meraklısı, fanatiği olmadan – dışarıdan bakan biri olarak görüşlerimi aktarmaya çalışıyorum. Bu da, aslında filmler hakkında söylediğim şeylerin büyük ölçüde yanlış olabileceği anlamına geliyor.
Bu itiraftan sonra okumaya devam edenler için, elbette film dünyasında da beni heyecanlandıran gelişmeler olduğunu belirteyim. Daha önce yazdığım gibi, ilk Avengers filmi bunlardan bir tanesiydi, yaklaşmakta olan Superman / Batman filmi bir başkası, ufuktaki Justice League ve Marvel filmlerinin kozmik geleceği diğerleri.
İlk Avengers filminin incelemesini bitirirken, yıllarca çizgi romanlarını okuduğum karakterleri, daha hareketli, aksiyona son derece müsait, yeterli görsel efektlerle süslenmiş bir filmde izlemenin güzel bir duygu olduğunu yazmıştım. Ekin’in yazısındaki fragmanları, teaser’ları izleme, ve bunun filmin keyfini bir ölçüde kaçırması konusundaki öneme bakarak, bu heyecanımın ikinci filme pek yansımadığını söyleyebilriim.
Ekin’in, ve bu filmlere gerçek anlamda meraklı olan kişilerin aksine, ben sinemaya film vizyona girdikten epey süre sonra, hiçbir promo – fragman vs. izlemeden, fazla heyecanlanmadan gittim. Film başladıktan sonra da, ilk filmde hissettiğim heyecanı pek hissetmedim. Bu da, sanırım benim için Avengers’ı beyazperdede bir kere görmenin yeterli olduğu anlamına geliyor.
Ama, eleştirimin temelinde de aslında ilk film yatıyor.
Avengers’ın ilk filmini biraz ilginç bir şekilde düşündüğünüz, ve filmin geri kalanından Avengers’ı çıkarttığınız zaman, elinizde şöyle bir senaryo kalıyor: Uzaylılar New York’u istila ediyor, (kim ve ne oldukları konusunda o anda hiçbir bilgi verilmeyen, gölge olarak resmedilen) bir grup dünya lideri New York’a atom bombası atarak sorunu çözmeye karar veriyorlar, New York’ta yaşayanların hayatına sadece tek bir kişi değer veriyor, ve onunla birlikte çalışan ufak grup, hem uzaylıları yeniyor, hem de şehri kurtarıyor.
Bu, üzerinde biraz düşündüğünüz zaman, parodi seviyesinde klişe bir Amerikan filmi senaryosu.
Fakat uzaylıları yenip şehri kurtaran “ufak grup” Avengers ekibi olduğu zaman, film elbette çok farklı bir boyut kazanıyor, ve tüm zamanların en çok gişe hasılatı elde eden filmlerinden biri haline geliyor. Bu, çok önemli bir nokta.
Futbol izleyenler, internette yorumları okuyanlar bilirler; genelde çok kaliteli takımların teknik direktörlerinin başarıları küçümsenir, “Barcelona’yı ben de şampiyon yaparım!”, “Real Madrid’de herkes teknik direktörlük yapabilir!” gibi şeyler söylenir. Benim iki Avengers filminde gördüğüm yaklaşım, biraz buna benziyor. Acaba Marvel, “Zaten kadro sağlam, elimizde Avengers var, senaryo, kurgu, hikaye, bunlar nasıl olsa bize çok da gerekli değil…” gibi bir düşünce yapısına (“Avengers’ı ben de gişe şampiyonu yaparım!”) sahip olabilir mi?
İlk filmde, zaten Avengers’ı ilk kez bir arada gördüğümüz için, bu çok sorun değil. Kendi serilerinden tanıdığımız tüm bu karakterleri bir arada görmek, zaten başlı başına önemli bir durum. Aynı şekilde, Age of Ultron’un senaryosunun biraz daha orijinal olduğu da doğru.
Ama, deminki gibi bir basitleştirme yaparsak, Age of Ultron’u da “doğal olmayan bir bilinç yaratılıyor, internete sızıyor, bağımsız hale geliyor, olağanüstü güç kazanıyor” mantığı ile özetleyemez miyiz? Bu da, son dönemde çok sık karşımıza çıkan bir bilim kurgu / aksiyon filmi mantığı değil mi?
Bu konuda bana katılanlar veya katılmayanlar elbette olabilir, ama Avengers ile filmler dışında benim kadar ilgili olan biri bile, Avengers: Age of Ultron’u izledikten sonra herhangi bir Avengers hikayesini, Avengers kurgusunu değil de, Transendence gibi, Lucy gibi sıradan bilim kurgu filmlerini hatırlıyorsa, ortada bir sorun olduğu da herhalde söylenebilir.
Eh, en azından “Ultron-uzmanı profesör” rolünde Morgan Freeman yok, bu da bir şey…
Tabi şunun altını çizeyim, Ekin’in de dediği gibi Avengers serisi, büyük ölçüde tüm Marvel filmleri gibi, çok basit eğlence filmleri olması amacıyla üretilen filmlerden oluşuyor. Benim beklediğim çok derin kurgular, çok kaliteli hikayeler, inanılmaz göndermeler falan değil, sadece biraz daha karakterli bir film yapılması. Baktığınız zaman Captain America: The Winter Soldier veya Guardians of the Galaxy de çok derin, klişelerden arınmış filmler değiller, ama en azından izlediğinizde diğer tüm Hollywood aksiyon filmlerinden farklı bir şeyler öneriyorlar.
Başta da dediğim gibi, filmlerden çok anlamıyorum ve çizgi roman filmlerini bile çok kritik bir gözle izleyemiyorum. Bütün bunlar benim filmi beğenmediğim, çok sıkıldığım, rezalet bulduğum anlamına falan gelmiyor. Yalnızca şunu söylüyorum: eğer Marvel Sinema Evreni geride bıraktığımız yedi senede yakaladığı başarıyı devam ettirecekse, en önemli filmleri olan Avengers serisinde biraz daha orijinal, biraz daha farklı bir şeyler önermeli. Yoksa günümüzün en popüler, en revaçta filmleri arasında yer alan Marvel filmlerinin, yavaş yavaş sıradan aksiyon filmlerine dönüşmesi bile mümkün olabilir.