Genel Çizgi Roman Yazıları

Sıfırlamalar / İptaller 1 – Nasıl Kullanılabilir?

sıfıriptal012010’lu yıllarda, çizgi roman serileri açısından yeni bir gelişme yaşanıyor: Eskiden devam edebilecekleri kadar devam etmeleri amaçlanan seriler, artık çok daha sık bir şekilde, bilinçli olarak “sıfırlanıp”, yeniden birinci sayıdan başlatılıyorlar, ya da doğrudan iptal ediliyorlar. Eskiden piyasada çok sık gördüğümüz birkaç yüz sayıya ulaşmış seriler, yerlerini yirmi / yirmi beş / otuz / otuz beş sayıda bir sonlandırılan serilere bırakmış durumdalar.

Bu, özellikle Türkiye’de, çizgi romanları gün be gün takip etmeyen okur kitlesi tarafından kafa karıştırıcı, hatta yer yer sinir bozucu olarak görülen bir durum. Fakat arkasındaki mantık anlaşıldıktan sonra, günümüzde çizgi romanlarla ilgili en büyük sorunlardan birini, “çizgi romana başlama” meselesini çok daha basit bir hale getirme potansiyeli taşıyor.

Pek çok okurumuzun “Comics Alemine Giriş Rehberi”nden gelmiş olabileceği bu yazıda, bu sıfırlanma / iptal durumunu çizgi romana başlamak için bir metot olarak kullanma fikrine yoğunlaşıyoruz.

Sıfırlama mantığının ne kadar yaygın olarak kullanıldığı, neden yapıldığı vb. konular sitemizde başka bir yazıda detaylı olarak incelenmiş durumda – bu yazıyı anlamak için onu okumuş olmanıza gerek yok, ama elbette ikisi birlikte daha geniş bir bilgi sunacaktır:

Marvel ve DC Serilerini Neden Sıfırlıyorlar? 

1 – Sıfırlama Nedir, ve Yeni Okurların Nasıl İşine Yarayabilir?

Bir çizgi roman serisinin iptal edilmesi, bir noktada o serinin devam etmemesine karar verilmesi anlamına geliyor.

Sıfırlama ise, “iptal edilen” bir serinin vakit kaybedilmeden yeniden başlatılması anlamına geliyor. Yani seri X. sayıya ulaşıyor, iptal ediliyor, bir sonraki ay birinci sayıdan yine raflardaki yerini alıyor. 

Öncelikle, bu sıfırlamaların neden yapıldığına kısaca göz atmak gerekiyor. Gerekçeleri yukarıdaki linkten çok daha detaylı olarak okuyabilirsiniz, fakat günümüzdeki yeni durumda, bu kararın verilmesinin iki sebebi var:

1 – Sinema / Dizi / Bilgisayar oyunu gibi farklı mecralardan gelebilecek okurlar başta olmak üzere, yeni okurlara daha fazla çizgi roman satabilmek

2 – Ciltler halinde toplanan çizgi romanların yaygınlaşması, kısa sürede bitirilen serilerin cilt olarak çok rahat bir şekilde satılabilmesi. 24 sayılık bir seri, 4 cilt ediyor. Bir çizgi roman dükkanına girip dört cilt alabilirsiniz. 100 sayılık bir seri ise yaklaşık 15 – 16 cilt ediyor: bu kadar fazla çizgi roman almanız pek olası değil.

sıfıriptal02

Bu yazının temel fikri çok basit: Pek çok karakter için, piyasada artık kısa süren, başka serilerden büyük ölçüde bağımsız olan, başka bir şey okunmasına gerek olmadan rahatlıkla alınıp okunabilecek pek çok seri var. Hem Marvel, hem de DC bu tarz seriler yaratmaya, ve böylece çizgi romanları için yeni bir okur kitlesi oluşturmaya çalışıyorlar.

Eğer illa her şeye hakim olmak gibi bir derdiniz yoksa, çizgi roman dünyasının korkunç karışıklığı arasında rahat rahat, başka bir şey düşünmeden, ne kaçırdım, ne bilmiyorum diye endişelenmeden merak ettiğiniz bir karakteri okumak istiyorsanız – sıfırlamalar, çabuk iptal edilen seriler, kısa süren hikayeler sizin gerçek anlamda dostunuz olabilir. 

Tek yapmanız gereken, ilginizi çeken takımların, karakterlerin, konseptlerin neler kim olduğuna karar verip, bu karakterlerin böyle serilerini bulmak.

Bu da sizin imkanlarınıza ve araştırmanıza kalıyor – fakat arkadaş sohbetleri, bizimki gibi internet sitelerinde yayınlanan incelemeler, çizgi roman haberleri, hepsi birer kaynak olabilir. Yine de, yapabileceğiniz en mantıklı hareket, bir çizgi roman dükkanına girip, doğrudan oradan yardım almak. Aşağıda bu tarz serilerden ufak bir kesit sunuyorum, ama elbette bunlar sadece işin çok ufak bir kısmı – gerisini araştırmak size kalıyor!

sıfırlamaiptal03

2 – Sıfırlamalar Hakkında Dört Önemli Soru

1 – Sıfırlanmış, kısa süreli serileri okumak için, gerçekten hiçbir şey bilmek gerekmiyor mu?

İşin mantığı doğrultusunda, hayır, çok fazla bir şey bilmek gerekmiyor. “Birinci sayı”, adı üstünde, bir başlangıç noktası – dolayısıyla seriyi birinci sayıdan alarak okumaya başladığınızda, zaten bilmeniz gereken şeylerin büyük çoğunluğunu öğrenmiş oluyorsunuz. “Son Sayı / Final Sayısı” da aynı şekilde belli bir sona işaret ediyor – bu da tüm seriyi okuduğunuzda öyle ya da böyle bütün bir hikayeyi tamamladığınız anlamına geliyor. 

Elbette, gereken ön bilgi seviyesi sıfır değil – Spider-Man’ın bir örümcek tarafından ısırılıp Spider-Man’e dönüştüğünü, Wolverine’in pençeleri olduğunu, Superman’in Krypton’dan geldiğini vs. Bilmeniz gerekiyor. Kimi durumlarda, çok yüzeysel olarak karakterin geçmişini bilmek gerekli olabiliyor.

DC’den bir örnek verelim – DC’nin görece yeni serilerinden Grayson, Forever Evil adlı hikaye sonrasında öldüğü sanılan Dick Grayson’u konu alıyor. Serinin konseptini anlamak için, Grayson’un Forever Evil sırasında yaşadığı bu durumu, ve Bruce Wayne’in bunu bir avantaj olarak kullanmaya karar verdiğini bilmek gerekiyor.

Fakat bu, gerçek anlamda bilinmesi gereken, Forever Evil’ı okumayı zorunlu kılan bir şey değil. Gereken bilgi seviyesi çok çok yüzeysel bir seviye, ve bu arkaplan da zaten – aşağıda bir örneğini görebileceğiniz – kısa açıklama sayfalarıyla size yeterli miktarda özetleniyor:

sıfıriptal4

2 – Bu durumda, bu serilerde göreceğim her şeyi anında anlamayı beklemeli miyim?

Hayır – fakat bu tam olarak “seriyi anlamamak” demek değil.

Serilerde gördüğünüz her şey, bir anda anlamlı gelecek diye bir kaide yok.

Bu sefer Marvel’dan bir örneği, Savage Wolverine serisini ele alalım.

Wolverine neden bu seride Savage Land’de? Oraya nasıl düşmüş? Aynı anda devam etmekte olan Wolverine serisinde şehirde gözükürken, bir yandan X-Men okulunun başında bulunurken, nasıl oluyor da aynı anda Savage Land’de olabiliyor? Bütün bunlar ilk anda kafa karıştırıcı olabilecek sorular.

Ancak bu, daha önceden bir şeyleri okumadığınız için yaşadığınız bir kafa karışıklığı, bir bilgi eksikliği değil. Böyle tutarsızlıklar, çizgi roman endüstrisinin bir parçası haline gelmiş durumda. Bir başka deyişle, Wolverine’in gözüktüğü tüm serileri takip eden bir okur olarak ben de bu soruları en az sizin kadar ben de sruyorum – o yüzden önemli olan serinin başka bir okumaya gerek duymadan kendi içinde belirli bir tutarlılık yakalaması. Diğer konular, çizgi roman sektörünün çok daha ciddi sıkıntılarına dahil oluyor.

sıfıriptal03

3 – Bu yeni seri mantığı bu kadar yaygın bir durumsa, artık okuma listelerine gerek duymadan, evren mantığını anlamadan, bir ayda onlarca seri takip etmeden, büyük “event” hikayelerini takip etmeden bir Marvel / DC uzmanı olabilir miyim?

Hayır.

Bu sıfırlanan, yeniden başlatılan, kısa süre içinde iptal edilen seriler, çizgi roman endüstrisinin yalnızca bir boyutu. Bu yazıda yazdığım her şey, arada sırada merak ettikleri bir karakter ile ilgili basit bir çizgi roman serisi okumak isteyen, ve bunun için okuma listelerine, onlarca yıllık çizgi roman event’lerine, önemli karakterlerin tarihleriyle uğraşmak zorunda olmaması gereken kitleye hitap ediyor.

“Arada sırada, keyif için basit bir çizgi roman serisi okumak” ile, “Marvel’ı, DC’yi gerçek anlamda hakim olacak kadar fazla okumak” arasında önemli bir çizgi var.

Eğer hedef ikincisi olmak ise, okuma listeleri, event’ler, Marvel Tarihi gibi yardımcı dosyalar (veya bunlara gerek duymayacak kadar ciddi miktarda çizgi roman okumak!) hala gerekli.

4 – (Uzman sorusu!) İyi de, sıfırlanan seriler birbirinin devamı olmuyor mu? Şu anki Hulk serisi Indestructible Hulk‘ın, All New Captain America Captain America’nın, Superior Spider-Man Amazing Spider-Man (vol.1)‘in devamı değil mi? Öncesini okumadan hikayeyi nereden anlayacağız!? 

Bu, kesinlikle doğru olmakla beraber, cevabı aslında yukarıdaki üç soru içinde verilen bir soru. 

Eğer amaç 2000’li yıllardaki tüm Captain America külliyatına hakim olmaksa, Spider-Man’ı bir adım bile atlamadan takip etmekse, o zaman bu çizgi romanlara “hakim olmayı” gerektiren bir mesele. Burada bahsedilen mantık ise, böyle bir zorunluluk olmadan, yalnızca keyif amacıyla, arada sırada çizgi roman okumak isteyenler için. 

Bu doğrultuda, buradaki cevap Forever Evil – Grayson ikilisi için verdiğim cevapla aynı. Evet, tematik bir değişiklikten haberdar olmak, önceki serinin bizi getiridği noktayı bilmek gerekiyor, ama bu bilgi zaten yeterli miktarda çizgi romanlar içinde veriliyor.

Amaç okunan serinin kendi içinde mantıklı olması ve okuyan kişiye “Acaba neleri okumadım, neleri bilmiyorum ki bunu anlamıyorum?” diye sordurmadan keyif verebilmesi – ki bu seriler bunu başarıyor. 

3 – Örnek Seriler

Aşağıda, büyük ölçüde hiçbir ön okumaya ihtiyaç duymadan okuyabileceğiniz yirmi çizgi roman serisinin adını yazıyorum. Bunlar sadece bu tarz serilerin miktarını görebilmeniz ve bir fikir sahibi olabilmeniz için yazıya ekleniyor. Bunları kişisel tavsiyelerim olarak görmeyin — okumak isteyeceğiniz serileri (kitapçıda herhangi bir kitap seçer gibi) sizler seçmelisiniz. 

Serilerin yanına fasikül olarak kaç sayı sürdüklerini yazıyorum, cilt olarak aşağı yukarı kaç sayı olacağını tahmin etmek için bu sayıyı altıya bölebilirsiniz, zira endüstri standardı her ciltte altı sayı toplamak üzerine kurulu. Dolayısıyla, otuz sayılık bir seri, genellikle beş ciltte toplanıyor – bu yöntem her zaman yüzde yüz doğru olmayabilir, ama büyük ölçüde isabetli bir fikir verecektir.

dccomics

DC Comics için yazdığım tüm seriler New 52 dönemine ait, dolayısıyla ayrıca yıl / volume belirtmiyorum.

Animal Man – 29 Sayı

Stormwatch – 30 Sayı

Frankenstein, Agent of S.H.A.D.E – 16 Sayı

I, Vampire – 19 Sayı

Justice League of America – 14 Sayı

Legion of Super-Heroes – 23 Sayı

Nightwing – 30 Sayı

Superman Uncahined – 9 Sayı

Suicide Squad – 30 Sayı

Teen Titans – 30 Sayı

marvelcomics

Marvel’da New 52 gibi her seriyi kapsayacak net bir isimlendirme imkanı yok. Serilerin adını burada gördüğünüz şekilde arayarak internette daha fazla sonuca ulaşabilir, (vol. 4) gibi bir kullanımın ne anlama geldiğini bilmiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.

Captain America (vol. 7) – 25 Sayı

Daredevil (vol. 3) – 36 Sayı

Fantastic Four (vol. 4) – 16 Sayı

Indestructible Hulk (vol.1) – 20 Sayı

Iron Man (vol. 5) – 28 Sayı

Superior Foes of Spider-Man (Vol. 1) – (17 Sayı)

Superior Spider-Man (vol.1)  –  (31 Sayı + 2 Ek Sayı)

She – Hulk (vol. 3) – 12 Sayı

Thor: God of Thunder (vol. 1) – 25 Sayı

Uncanny Avengers (vol. 1) – 25 Sayı